Ethiopian Defence Journal of Strategic Studies

ሳይበር ደህንነት በኢትዮጲያ እና ለብሔራዊ ደህንነት ያለው አንድምታ

ይርጋ ባድማ ይታየው — 2024-11-16

ባለፉት አስርት ዓመታት ሳይበር ጥቃት በኢትዮጲያ ያለማቋረጥ እየጨመረ እንደሆነ ሪፖርቶች ያሳያሉ። ይህም ሳይበር ደህንነትን በሀገር እና በተቋማት ደረጃ ከተወሰዱት የአደረጃጀት፣ የህግ እንዲሁም የአቅም ግንባታ እርምጃዎች በተቃራኒ ነው። የዚህ ጥናት ዓላማ አሁን ያለውን የሀገራችንን የሳይበር ደህንነት ሁኔታ በመዳሰስ እና የሳይበር ደህንነት ምርጥ ተሞክሮዎችን በመዳሰስ የፖሊሲ ግቦች ምክረሀሳብ በማቅረብ ሳይበር ደህንነት በብሔራዊ ደህንነት ላይ የሚኖረውን ተጽዕኖ ለመቀነስ ነው። የጥናቱን ዓላማ ለማሳካት ከ አራት የብሔራዊ ደህንነት ወይም ሳይበር ደህንነት ተልዕኮ ያላቸው መንግስታዊ ተቋማት የተሰበሰቡ የመጠይቅ፣ ቃለ-ምልልስ እና የመዛግብት መረጃዎችን ለመተንተን ቅይጥ የጥናት ዘዴዎች ጥቅም ላይ ውለዋል። ዓላማ ተኮር የንሞና ዘዴን በመከተል አስራ ሁለት ቃለ-ምልልሶች የተደረጉ ሲሆን፣ አርባ አራት መጠይቆች መረጃ ለመሰብሰብ ጥቅም ላይ ውለዋል፤ የተሰበሰበውን መረጃ ለመተንተን ደግሞ ዓይነታዊ እና መጠናዊ ዘዴዎችን በአንድ ላይ
በማቀናጀት ቅይጥ የጥናት ዘዴ በጥቅም ላይ ውሏል። ከተለያዩ ሀገራት በተለይም የኢስቶኒያን ተቋማት እንዲሁም በዓለማቀፉ ስርዓት ያላትን ሚና እንደ ምርጥ ተሞክሮ እና የተገኙ ትምህርቶች ሆነው ተወስደዋል። የጥናቱ ውጤቶች እንደሚያሳዩት ጥሩ የሚባል የሳይበር ደህንነት አቋም በመያዝ ሳይበር ስጋቶች ብሔራዊ ደህንነት ላይ የሚያደርሱትን ጉዳት ለመቀነስ በሀገር እና በተቋማት ደረጃ ብዙ መሰራት እንዳለበት ነው። በሀገራዊ እና ተቋማዊ የሳይበር ደህንነት ፖሊሲ እና ስትራቴጂ፣ የህግ ማዕቀፍ፣ የአደረጃጀት፣ የአቅም ግንባታ፣ የቅንጅትና ትብብር ጥረቶች ላይ ውሱንነት ታይቷል። በመጨረሻም ሳይበር ደህንነት በኢትዮጲያ ብሔራዊ ደህንነት ላይ የሚኖረውን ተጽዕኖ ለመቀነስ የሚያስችል ፓሊሲ ምክረሀሳቦች ቀርበዋል። ከነዚህም መካከል ከፓለቲካ አመራር ጀምሮ በተለያየ ደረጃ ግንዛቤ መፍጠር ስራዎችን መስራት፤ ሁሉን አቀፍ የህግ እና ቁጥጥር ማዕቀፍ ማዘጋጀትና መተግበር፤ በተለያየ ተቋማት ያለውን የሳይበር ደህንነት እንቅስቃሴ የሚያጠናክር የጋራ ተቋማዊ አደረጃጀት ማቋቋምና ያሉትን ተቋማት ማጠናከር፤ የሳይበር ደህንነት ፖሊሲና ስትራቴጂ ቀረጻና ውጤታማ ትግበራ እንዲኖር ማስቻል፤ በተቋማት መካከል ግልጽ እና የማያሻማ ድርሻ እና ኃላፊነት መስጠት እና የረጅም ጊዜ አቅም ግንባታ ስራዎች መስራት በጣም አስፈላጊ የሆኑት ናቸው።

የዜግነት ውትድርና በኢትዮጲያ፤ የተጠባባቂ ኃይል፣ የብሔራዊ ውትድርና እና የሚሊሻ ስርዓቶች ዳሰሳ

ተሾመ ገብረማሪያም ደስታ — 2024-11-16

በሙያው ከሰለጠነ መደበኛ ሠራዊት በተጨማሪ የዜግነት ወታደሮችን መጠቀሚያ የሆኑ ሦስት ስርዓቶች ተጠባባቂ ኃይል፣ ብሔራዊ ውትድርና እና የሚሊሻ ሥርዓት ናቸው። የዚህ ጽሁፍ ዓላማም በኢትዮጲያ በአግባቡ የተደራጀ የዘመናዊ ጦር ስርዓት ከተጀመረበት ከቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ዘመን ጀምሮ እስከ አሁን ድረስ ስላሉት ሦስቱ የዜግነት ውትድርና ስርዓቶች ታሪክ፣ የህግ ማዕቀፍ እና አጭር ትንተና ለማቅረብ ያለመ ነው። ጥናቱ በተጠቀሱት የዜግነት የውትድርና ስርዓቶች ላይ የተጻፉ መጽሐፍትና የሌሎች አገሮች ተሞክሮዎች፣ በነጋሪት ጋዜጣ የታወጁ አዋጆችን በመመርመርና ከጉዳዪ ጋር በተያያዘ ወታደራዊ ግዳጆችን ከተወጡና ከመሩ ወታደራዊ መኮንኖች ጋር ቃለመጠይቅ በማድረግ የተጠና ሲሆን፤ ጥናቱ በኢትዮጲያ በቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ሥርዓት “ብሔራዊ ጦር” በሚል መጠሪያ የተጠባባቂ ኃይል ለመጀመሪያ ጊዜ በሕግ እንደተቋቋመ፣ ይህም ይብዛም ይነስም ዓላማውን ያሳካ እንደነበር፣ ነገር ግን ንጉሡ “የብሔራዊ ውትድርና አገልግሎት” ለመጀመር ያደረጉት ጥረት ሳይሳካ እንደቀረና፤ ወታደራዊው መንግሥት (ደርግ) የሶማሊያን ወረራ ለመመከት ሚሊሻዎችን በማሰባሰብ፣ ወጣቶችን ለብሔራዊ ወታደራዊ አገልግሎት በከፍተኛ ሁኔታ በመመልመልና የተጠባባቂ ኃይልን ሥርዓት በመዘርጋት የተራዘመ የእርስበርስ ጦርነት ውስጥ እንደቆየ እና የኢሕአዴግ መንግሥትም ወደ ሥልጣን ከመጣ በኋላ በ1995 ዓ.ም የብሔራዊ ተጠባባቂ ኃይል የተቋቋመ ሲሆን፤ ከአገራዊ ሪፎርም በኋላም በ2015 ዓ.ም ከነበረው የብሔራዊ ተጠባባቂ ኃይል በተጨማሪ በፍቃደኝነት ላይ የተመሰረተ የብሔራዊ ውትድርና እንደታወጀ ይገልጻል። ጥናቱ በአገራችን በወታደራዊ ጥናት መስክ በዜግነት ውትድርና ላይ የተጠኑ ጥናቶች ጥቂት በመሆናቸው በዘርፉ ያለውን የእውቀት ክፍተት ለመሙላትና ያለመ ሲሆን፤ አሁን ያለውን የዜግነት ውትድርና ጠንካራ ለማድረግ ያለፉትን ስርዓቶች ድክመትና ስኬቶችን መገምገም አስፈላጊ መሆኑን በመጠቆም ይደመደማል፡፡

የባሕል ሥርዓተ-ማኅበራት ለሕዝብ እና ለሀገር ደህንነት ልማት ያላቸው መሠረትነት

አብዱልፈታህ አብደላህ ሸቤ — 2024-11-16

የሀገራችን የትምህርት እና የተቋም ግንባታ ሒደት ከሀገር በቀል ዕውቀቶች እና ከባሕል ተቋማት ጋር አስተሳስሮ መመልከት እና ማልማት መቻል ያስፈልገዋል። በእስካሁን “የዘመናዊነት ዕድገት እና ሥልጣኔ” ሒደታችን ያላስተዋልነው፣ ያላተኮርንበት እና የጎደለን አካሄድ ቢኖር ይህ ጉዳይ ነው። በብዙ መንገዶች “ዘመናዊነትን፣ ዕድገትን እና ሥልጣኔን” ወደ ሀገራችን ለማምጣት ሞክረናል፣ ብዙ ጥረናል፣ ለፍተናል፣ ብዙ ዋጋም ከፍለናል።ነገር ግን የራሳችንን ረስተን፣ ትተንና ንቀን ጥለን ነው በውጪው ላይ ያተኮርነው ወይም የተንጠለጠልነው።2 ይህም በመሆኑ እስካሁን ወዳሰብነው እና ወደ ተመኘነው የውጤት ወይም የስኬት ደረጃ ላይ ልንደርስ አልቻልንም። አካሄዳችንን መርምረን ካላስተካከልን በስተቀር ለወደፊትም መድረሳችን ያጠራጥራል። በመሆኑም የትምህርት፣ የዕውቀት፣ የዘመናዊነት፣ የሥልጣኔ፣ የልማት፣ የተቋም ግንባታ ወ.ዘ.ተ ትክክለኛ አረዳድ፣ አተረጓጎም እና አተገባበር መልሰን መከለስ ያለብን ይመስለኛል።“የዘመናዊነት፣ የልማት እና የሥልጣኔ” ጠቃሚ እና አስፈላጊ ቃላትን ተጠቅመን ወዳልተፈለገ መንገድ ከገባን ጊዜ ጀምሮ ከትክክለኛው ወይም ከሳይንሳዊው የትምህርት፣
የዕውቀት፣ የዘመናዊነት፣ የልማት፣ የሥልጣኔ ወ.ዘ.ተ መንገድ እንደወጣን ይመስላል። ምክንያቱም እነዚህ ጠቃሚ እና አስፈላጊ ነገሮችን የፈለግናቸው ወይም እየፈለግናቸው ያለነው ከራሳችን፣ ከውስጥ፣ ከሀገር፣ ከሕዝብ፣ ከነባር የካበተ ዕውቀት ወ.ዘ.ተ ሳይሆን ከውጭ፣ ከሩቅ፣ ብዙ ዋጋ ከሚያስከፍለን ቦታ እና ሁኔታ ነው። መሆን የነበረበት የራሳችንን እያጠናን፣ እያለማን፣ እየተጠቀምን የውጭንም የመጨመር ሒደትና መንገድ መከተል ነበር። በሌላ አገላለጽ በእራሳችን መሠረት ላይ ቆመን የጎደለንን፣ የሌለንን፣ ከራሳችን ልናሳካው የማንችለውን ከውጭ ማምጣት ማለት ነው። ስለሆነም እስካሁን ባልሞከርነው፣ ንቀን በተውነው፣ ረስተን በጣልነው በራሳችን መንገድ ማሰብ፣ መሥራትና ውጤቱን መገምገም ያለብን ጊዜ ላይ እንገኛለን። ይህኛው መንገድ ወጪ ቆጣቢ፣ ማኅበራዊ ዋስትናው ሰፊ፣ ዘላቂ እና የተረጋጋ መሆኑ ይታወቃል። ይህንንም ግንዛቤ ይዘን የሀገር በቀል ወይም የባሕል ሥርዓተ-ማኅበራት ለሕዝብ እና ለሀገር ደህንነት ልማት ያላቸው መሠረትነትን ለመዳሰስ እንሞክራለን።

ጥቅምት 15 ለምን የሠራዊት ቀን ሆኖ ይከበራል?

መስፍን ለገሠ ደበሌ — 2024-11-16

ኢትዮጲያ የባለ ብዙ ታሪክ አገር ብትሆንም በታሪክ ድርሳናት አብዛኛውን ቦታ ይዞ የምናገኘው ግን የጦርነት ታሪክ ነው። ከነዚህ የጦርነት ታሪኮቻችን ውስጥ ኢትዮጲያን በተለያዩ ጊዜያት ሊወሩ ከመጡ ባዕዳን ወራሪዎች ጋር የተደረጉ ጦርነቶች በርካታ ናቸው። በነዚህ ሁሉ ጦርነቶች የኢትዮጲያ ሠራዊት ተጋድሎ አድርጎ፣ የአካልም የሕይወትም መስዋዕትነት ከፍሎ ዛሬ ያለችውን ኢትዮጲያን አስረክቦን አልፏል። አሁንም በዚህ ዘመን ኢትዮጲያን እንደ አገር ለማቆየትና የሕዝብን ጥቅም ለማስጠበቅ ሠራዊቱ አገሩና ወገኑ ከሱ የሚጠብቁትን በምንም የማይተመን መስዋዕትነት ያለስስት አየከፈለ ይገኛል። ሠራዊት እንዲህ አይነት መስዋዕትነት እንዲከፍል የጥንካሬው ምንጭ ሕዝብ ነውና፣ መስዋዕትነት የሚከፈልለት ሕዝብም ሠራዊቱን በተለያዩ ጉዳዮች በመደገፍ፣ ሞራልና ስነልቦናው ተጠብቆ እንዲቆይ በማበረታታት፣ ለሠራዊቱ ያለውን እለኝታነትና ጥልቅ ፍቅር ይገልፃል፣ ለሚከፍለው መስዋዕትነትም እውቅና ይሰጣል። ሠራዊት ለሚከፍለው መስዋዕትነት ዘወትር ክብር መስጠት ተገቢ ቢሆንም የተለያዩ መነሻዎችን መሰረት አድርጎ ከዓመቱ ቀናት አንዱን የሠራዊት ቀን አድርጎ በብሔራዊ ደረጃ ማክበር በዓለማችን በበርካታ አገራት የተለመደ አሰራር ነው። የኢፌዴሪ መከለካያ ሚኒስቴርም ከ2015 ዓ.ም ጀምሮ የኢትዮጲያ መከላከያ ሠራዊት ቀን በየዓመቱ ጥቅምት 15 ቀን እንዲከበር ወስኗል። በመሆኑም ይህ አጭር ጵሁፍ የሠራዊት ቀንን አስፈላጊነትና በተለይ የሠራዊት ቀን አመራረጥን በተመለከተ የተወሰኑ የውጭ አገራት ተሞክሮዎችን በአጭሩ በመዳሰስ፣ ከአገራችን ታሪክ ውስጥ ደግሞ ለሠራዊት ቀን ሊሆኑ የሚችሉ ታሪካዊ ኩነቶችን ቃኝቶ ጥቅምት 15 የሠራዊት ቀን ሆኖ እንዲከበር የተወሰነበትን መነሻ የሚያቀርብ ይሆናል።

የባህር ኃይል እና የኢትዮጲያ ብሔራዊ ደኀንነት ቅንጦት ወይስ የሕልውና ጉዳይ

ከበደ ሚካኤል መንገሻ — 2024-11-16

በዓለማችን በርካታ ሃገራት የባህር ኃይል የሚያቋቁሙት የባህር ክልላቸውን ለማስጠበቅ ሲሆን ከዚህም ባሻገር ሃገራቱ አለማቀፉን የባህር ደህንነት ለመጠበቅ፤ የባህር ላይ ውንብድናን በመከላከል በምድር አካል ላይ በመሆን ሊመከቱ የማይችሉ የጠላት ኃይል እንቅስቃሴን ለመመከት፤ በዓለም-አቀፉ የባህር ክልል ላይ ለሚደረጉ የተፈጥሮ ሃብት ጥበቃና ልማት ላይ ለመሰማራት፤ የባህር ላይ ህገ ወጥ የሰው ዝውውርና የመሳሪያ ሽያጭን ለመቆጣጠር የባህር ሃይላቸውን የሚያጠናክሩበት ሁኔታ አለ። አሁን አሁን የባህር በር የሌላቸው በርካታ የዓለማችን ሃገራት ሳይቀሩ የባህር ኃይል ያቋቋሙበት ሁኔታ መኖሩን መረዳት ይቻላል። በዓለማችን ላይ የባህር በር ያላቸውም የሌላቸው ሃገራት በተመሳሳይ የንግድ መርከቦቻቸውን ደህንነት መጠበቅ፤ ለሁሉም ክፍት የሆነውን ዓለም-አቀፍ የባህር እና የውቅያኖስ አካልን መጠቀም፤ ሽብርተኝነትና እና የባህር ላይ ውንብድናን መከላከል ይጠበቅባቸዋል። ኢትዮጲያ ከታላላቅ የአለማችን የውሃ አካል (ቀይ ባህር እና ህንድ ውቅያኖስ) ያልራቀችና በቅርብ ርቀት የምትገኝ ሃገር ነች። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የአለማችን ሃያላን ሃገራትን ጨምሮ በርካታ የባህረ ሰላጤው ሃገራት በአፍሪካ ቀንድ (በቀይ ባህርና በህንድ ውቅያኖስ ዳርቻዎች) የወደብ ግንባታ እና የወታደራዊ ጦር ሰፈር ምስረታ
ፉክክር ውስጥ መግባታቸው ይታወቃል። ሃገራችን ኢትዮጲያ በቀጠናው ያለው የሃገራቱ የጦር ሰፈር ምስረታና የወደብ ግንባታ እሽቅድድም ነገሮችን በጥሞና በመመልከት ለንግድ መርከቦቿ ደህንነት እና በአካባቢው ያለው ፉክክር ወደ ፊት ሊያመጣ የሚችለውን አሉታዊ ተፅዕኖ ግምት ውስጥ በማስገባት የኢትዮጲያን ብሄራዊ ጥቅም እና የንግድ መርከቦቿን ደህንነት አስተማማኝ በሆነ መንገድ ለማስጠበቅ በአዋጅ ቁጥር 1100/2011 መሰረት የኢትዮጲያ ባህር ኃይል የመከላከያ ሃይሎች አካል ሆኖ ተቋቁሞ ወደ ስራ ገብቷል። ይህ ጥናትም በዋነኛነት በኢትዮጲያ የባህር ኃይል መቋቋሙ እንድምታውን የሚዳስስ ሲሆን በኢትዮጲያ የባህር ኃይል መቋቋም ላይ ያሉ አዎንታዊ እና አሉታዊ አመለካከቶች ላይ ጥልቅ ዳሰሳ በማድረግ ባህር ኃይል ለኢትዮጲያ ቅንጦት ወይስ የህልውና ጉዳይ የሚለውን ጥያቄ ለመመለስ ነው። የጥናቱ መነሻ ችግርም በኢትዮጲያ የባህር ኃይል እንዲቋቋም መደረጉ የተለያዩ አካላት፣ ሚዲያዎች እና ዜጎች የተለያየ አዎንታዊ፣ አሉታዊ እና የተዛቡ ምልከታቸውን እያንጸባረቁ ይገኛሉ። ይህን እንደ ጥናት የባህር ኃይልን አስፈላጊነት የሚዳስስ፣ በቀጠናው ያሉ የሃያላን ሽኩቻና በባህር ኃይል መመስረት ዙሪያ የሚታዩ የተዛቡ አመለካከቶች እንዴት መቅረፍ እንደሚቻልም በጥልቀት በማጥናት የኢትዮጲያን የውሃ ላይ
ደህንነት እና ብሄራዊ ጥቅም ማስጠበቅ የሚችል ተወዳዳሪ የሆነ ባህር ኃይል ለመገንባት ቅድሚያ የሚሰጣቸውን ምክረ-ሃሳቦችን ለማቅረብ ያለመ ነው።

Taxed Foreign Policy of Ethiopia

Henok Getachew Gebrekidan — 2024-11-16

Ethiopia's bid to pursue an ‘independent’ foreign policy that serves its national interest has faced contemporary challenges enmeshed in the regional geopolitical milieu and the hanging global order. Alongside the actual challenges related to domestic politico-economic arrangements, the external conundrums continue to strain the state’s capability. This study, therefore, attempts to analyze the external context hindering the state from realizing the lofty ideals the state seeks to preserve and the benefit generated from its interaction with the outside world. To this end, the study establishes facts, analyzes them and seeks to anticipate the possible outcomes if the possible conundrums continue to inflict damage on the modus operandi of the foreign policy of the Ethiopian state. Accordingly, the paper argues that the interplay of domestic, regional and global dynamics continue to tax Ethiopia’s foreign policy and hindering it from accruing economic and security benefits from making interactions with the outside world over the past couple of years.

Ethiopia’s Regional Security Challenges: An Appraisal

Yohannes Tekalign Beza — 2024-11-16

A combination of internal and external security challenges seems to have constrained the pursuant of Ethiopia’s national interests. The external dimension mainly the regional one claimed to have featured prominence in this regard. This paper attempted to assess Ethiopia’s regional security challenges. Legal and institutional first-hand as well as secondary data were amassed from relevant data sources and analyzed qualitatively based on themes. The analysis of the data obtained from various sources suggested that regional conflict dynamics; hydro-hegemony, the quest for access to the sea; weak regional institution; and threats such as terrorism, piracy and militarization of the region appeared to have challenged the security of the Ethiopian state. Strengthening regional peace building capacity, and regional economic cooperation through enhancing intra-regional trade, investment, and connectivity are important measures that need to be taken to address the security challenges posed.

The New Global Super-Power Geo-Strategic and Geo- Economics Rivalry in the Red Sea and its implications on Peace and Security in the Horn of Africa

Surafel Getahun Ashine — 2024-11-16

The main objective of this article is to analyses the recent year’s port and military base competitions and rivalries between international, regional and local powers in the Red Sea and its implication on peace and security of Horn of Africa the region.
Methodological the study used qualitative Approach and data was gathered from secondary sources such as books, journal articles, magazines, newspaper reports, and internet sources. Accordingly, the data collected from secondary sources are discussed analytically. The article argues, that super power global ambitions, military capability, political and economic influence made the Horn of Africa a pivotal role of geopolitics in shaping the security and economic trajectory. In this
context, Security developments in the Horn are being integrated into geopolitical and geo-economics agendas that stretch far beyond the immediate region. As the result,
in the Horn of Africa and Red Sea, external actors’ engagement, and their attendant interests, alliances and agendas have negative and positive implication for the states in the region. Regarding positive implication of Super power engagement it offers opportunities for development and integration, whereas, negative consequences it a poses considerable risks since Horn of Africa region are vulnerable to intra- and interstate conflict. Further, it raises the prospect of proxy struggles and growing geopolitical interest and tensions which is an obstacle to conflict resolutions lasting peace in the region. Thus, the articles argue Rather than seeking to undermine one another, the regimes of the Horn have increasingly tended to support one another. In addition, this paper recommends regional institutions such as IGAD need to reconsider dynamics within the Red Sea in line with the aim of building confidence among actors in order to advance common economic and security interests, as well as to ensure the future development of the shared interest.

Competing Middle East Countries in the Horn of Africa: Economic and Security Implications for Ethiopia

Dagim Mekonnen — 2024-11-16

The rift among the Middle East countries and the export of their rivalry to the Horn of Africa in terms of proliferation of military installation and ports, increase in military training, military aid, and economic aid – coupled with their interventionist and coercive foreign policy towards the Horn of Africa has economic and security implications for the Horn of Africa in broader terms and Ethiopia in particular. The purpose of this study is to examine factors driving competitive engagement of Middle East countries in the Horn of Africa and the economic and security implication of competitive engagement of Middle East countries in the Horn of Africa for Ethiopia.
In doing so, the researcher used a qualitative methodology. Investment, trade, and tourism index, and data gathered from key informants and secondary sources of data were analyzed. Accordingly, the rift among the Middle East countries and their aspiration to extend their commercial and security interests in the Red Sea Basin and the Horn of Africa is the driving factor behind their competitive engagement in the region. Moreover, such competitive engagement of Middle East countries in the Horn of Africa has a security threat for Ethiopia and had minimal impact on the economy.

Ethiopia and UN Peacekeeping

Tekeda Alemu (PhD) — 2024-11-16